“Stories is zo mooi geworden doordat we het samen hebben gedaan.”
Berend van Santen, bewoner Stories
CPO: Collectief Particulier Opdrachtgeverschap
De gemeente Amsterdam stimuleert zelfbouw. In oktober 2015 nodigde de gemeente bouwgroepen uit om zich in te schrijven voor de selectieprocedure voor zes kavels op kavel 20 in Amsterdam Buiksloterham. Stories, een gebouw met 27 appartementen en 5 commerciële ruimtes, is het resultaat van het werk van een bouwgroep op een van de zes kavels. Bij Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO), zoals zelfbouw vaak wordt genoemd, zijn de toekomstige bewoners zelf projectontwikkelaar. Gedurende het gehele ontwikkel- en bouwtraject nemen zij, georganiseerd in een vereniging, de beslissingen. Ze kiezen een architect en een aannemer en werken direct samen met alle professionele partijen in het bouwproces. Zo ontstaan er binnen ieders budget goede woningen die aan alle individuele wensen voldoen. Stories is ontwikkeld door zo’n bouwteam. Het zelfbouwteam van Stories kwam voor het eerst in het eerste kwartaal van 2016 bij elkaar en in april 2021 werd Stories opgeleverd. Berend van Santen is een van de leden van de bouwgroep.
Over Berend van Santen
Berend van Santen is getrouwd en heeft twee kinderen van 7 en 16 jaar oud. Na twintig jaar in Hong Kong te hebben gewoond, waar hij werkte voor Vizrt, woont hij met z’n familie sinds 2018 weer in Amsterdam. Zijn vader was architect en met dat vak heeft Berend nog steeds veel affiniteit. Door Stories mede te ontwikkelen kwam er ook wat dat betreft een droom uit.
Avontuur
Als vastgoedinvesteerder kende Van Santen het gebouw Patch 22, misschien wel het eerste houten appartementencomplex in Nederland. Hij kocht daar bedrijfsruimte in 2015. Van Santen woonde nog in Hong Kong maar overwoog om terug te gaan naar Nederland. Van Santen’s deelname in Stories had al een aanloop. Via een ander zelfbouwproject in het Amstelkwartier leerde hij eerst Olaf Gipser (architect) en later Helmich Heutink (ontwikkelaar en bouwer) kennen. Het gebouw aan de Amstelbeststraat was kwalitatief en met oog voor detail ontworpen. Van Santen: ‘Ik wilde zelf ook een mooi duurzaam appartementencomplex mede-ontwikkelen om in te gaan wonen. En dat avontuur wilde ik het liefst met het duo Gipser en Heutink aangaan.’ Bij het ontstaan van het idee voor de houten hoogbouw van Stories had Heutink al een groot bestand met geïnteresseerden voor vooruitstrevende zelfbouw. Zo ontstond snel een hechte groep met lotgenoten die vol ambitie een hoogwaardig duurzaam appartementencomplex wilden ontwikkelen dat mooi was om te zien en fijn om te wonen.
Vooruitziende blik
Van Santen: ‘Onze groep, het bouwteam, kwam vanaf het begin vaak bijeen. We probeerden onder andere de kosten zo laag mogelijk te houden, dus we waren altijd op zoek naar een goedkope vergaderruimte. We wisten al heel snel dat het gebouw van hout moest worden en natuur-inclusief moest zijn. Een van de opmerkelijke keuzes is dat we de bomen voor de verticale gevel-begroeiing al lang voordat de bouw zelf begon gekocht hebben. Voor zo’n ‘gevelboom’ bestaan speciale vereisten want hij staat vaker in de wind en wordt meer blootgesteld aan kou. Dat vergt een zorgvuldig keuzeproces. We hebben daarom zelfs een bomen-verzekering afgesloten, mocht er een boom overlijden en er staan reservebomen klaar. Gipser en Heutink hebben ons daarin geweldig geholpen: zij hebben echt een vooruitziende blik.’
CPO-bijeenkomst van Stories met architect Olaf Gipser en Heutink CEO Helmich Heutink.
Spannende keuzes die Van Santen met het bouwteam moesten maken betroffen zaken als het stramien van het gebouw. Bij hout is een smaller stramien wenselijk, de kolommen staan dan dichter bij elkaar. Toch lukte het om in Stories ruime appartementen te ontwikkelen. Ook hadden het bouwteam de ambitie om zoveel als mogelijk hout te gebruiken, daar waren Van Santen c.s. heel stellig in. Zo wilden ze per se houten vloeren en plafonds, iets dat niet vanzelfsprekend is.
Complex
Er moest veel extra onderzoek gedaan worden naar geluidsoverlast en brandwerendheid. Om dat goed te organiseren moesten er concessies gedaan worden aan de flexibiliteit van het gebouw. Zo kunnen in een houten gebouw niet gemakkelijk kabels worden doorgetrokken zonder dat dat ten koste gaat van de geluidswerendheid van de constructie. Van Santen: ‘Door dat hoge ambitieniveau en omdat we in Nederland de eerste waren betekende dat een flinke investering, waarvan een groot deel bij de bouwer terecht kwam.’ Hij vervolgt: ‘In zo’n project is het altijd spannend, soms wordt de architect bijvoorbeeld ontslagen. En dit was complex. Dat betekende dat Gipser en Heutink het initiatief wel moesten nemen en zo de groep door de beslissingstrajecten heen leidden. Maar nagenoeg alle grote beslissingen zijn unaniem genomen. We besloten zelfs tot een extra gezamenlijk appartement met sauna en daktuin.’ Het proces had een fikse doorlooptijd, gestart in 2015 en in 2021 is Stories pas opgeleverd. Dat de bouwtijd langer was dan gepland is voornamelijk veroorzaakt door het vele onderzoek dat nodig was voor en tijdens de realisatie. Van Santen: ‘Stories is een complex gebouw en houtbouw is duur. Al dat onderzoek was noodzakelijk.’
“Ambitie en grote beslissingen: het collectief dat STORIES ontwikkelde”
On-Nederlands
Van Santen is uitermate blij met het resultaat. ‘Stories is on-Nederlands en prachtig! We wisten dat het mooi ging worden, maar het is nog fraaier geworden dan we hadden gedacht.’ Hij is nu druk bezig met inrichten. ‘Binnen hoef je maar weinig te doen, want je ogen trekken onmiddellijk naar buiten’. Door het hout is de leefkwaliteit in het appartement heel goed, vooral dat mooie gedempt geluid bevalt. Het is heel prettig om binnen te zijn. Daar heeft de architect natuurlijk een belangrijk aandeel in, maar misschien heeft het er ook aan bijgedragen dat het een CPO-project was. De bewoners hebben er een aandeel in gehad.’
Copy-Paste
‘Ik heb ook groot respect voor Heutink. Geweldig dat ze het risico durfden nemen om een gebouw neer te zetten dat nog niet bestond in Nederland. Veel kennis haalden ze uit Duitsland, daar zijn ze tientallen keren geweest, gevolgd door talloze studie-uren om het uit te werken voor Stories. Maar door andere regelgeving en meetsystemen moest alles omgerekend worden naar Nederlandse normen, dus het was absoluut geen copy-paste project voor Heutink.’ Van Santen besluit: ‘Nu het pand is opgeleverd blijven we als groep bij elkaar. Immers, we hebben een gezamenlijk appartement met sauna en daktuin. Team Stories: Work hard, play hard!’